تیک چیست؟
آیا تا به حال با افرادی مواجه شده اید که  در صحبت کردن ، مدام از کلمات یا واژه های بیجا و تکراری استفاده کنند؟ یا درصحبت کردن خود با دیگران آیا متوجه این موضوع هستید که مرتب واژه ای را که به هیچ وجه نیاز به گفتن آن نیست ، تکرا رمی کنید؟
به کار بردن مکرر واژه هایی مانند :  چیز؛  مثلاً ؛ به قول معروف ، و واقع  ،  به اصطلاح  و... را می توان از جمله مواردی ذکر کرد که بارها در گفت وگوهای افراد شنیده می شود. به کار بردن تکراری واژه ها دربرخی موارد موجب واکنش های منفی افراد می شود ؛ اما اغلب موارد ، طرف گفت وگو توجه چندانی به آن نمی کند .
تکان دادن غیر ارادی پا، بازی کردن و کندن موهای سر و صورت و ... نیز از موارد " رفتاری " است که برخی افراد از خود نشان می دهند.
بسیاری از والدین ومربیان تربیتی ، از پاره ای رفتارهای " شکلک گونه "  و یا  تکیه کلامهای تکراری و به اصطلاح تیک در فرزندشان شکایت دارند و از این مسئله ابراز نگرانی می کنند. باید گفت " تیک " نوعی پرش ناگهانی یا انقباض غیرارادی عصبی است که می تواند به صورت مزمن یا زودگذر درکلام یا رفتار ظاهر شود.
به طور کلی در هر دوشکل تیک کلامی و رفتاری ، با انواع ساده  و مرکب آن روبرو هستیم که مشخصه ی اصلی آن تکراری ، کلیشه ای  و ناموزون بودن آن است.
" تیک " ساده مدت کوتاهی به طول می انجامد و به ندرت بیشتر از یک ثانیه تداوم می یابد که در اغلب موارد بعد از چند هفته یاچند ماه خود به خود از بین می رود.
تیکهای حرکتی درنوع ساده شامل : چشمک زدن ، حرکات پرتابی کردن ، بالا انداختن شانه و حرکتهای شکلک گونه ی ناحیه ی صورت و رفتارهایی چون قیافه گرفتن ، رفتارهای آرایشی ، خودزنی ، گاز گرفتن خود ، بالاپریدن ، لمس کردن ، پا به زمین کوبیدن و یا بوییدن چیزی است.
تیکهای آوایی هم در نوع ساده آن می تواند شامل : صاف کردن گلو، سرفه ، بالا کشیدن بینی ، خرناس و درنوع پیچیده شامل : بیان یک جمله یا یک تکیه کلام و یا  یک  ناسزا باشد.
رفتار تیک گونه بیشتر در بین کودکان شایع است ، بررسی های انجام شده توسط انجمن روان شناسان آمریکا نشان می دهد که تقریباً سیزده  درصد از پسران و یازده  درصد از دختران به این عارضه دچار می شوند.

براین اساس کودکان در سنین هفت تا یازده سالگی بیشترین میزان تیک را از خود نشان می دهند و این حالت ممکن است تا سنین میانسالی ادامه پیدا کند.
اگرچه هنوز عواملی از قبیل نژاد ، وضعیت اجتماعی و اقتصادی ، در بروز و تشدید تیک ثابت نشده است . ولی بعضی از محققین معتقدند این اختلال در نژاد قفقازی و شرقی شایع تر است .
در مواردی دیده شده که بعضی از مبتلایان ، دارای سابقه خانوادگی و یا فامیلی هستند، این موضوع نشان دهنده آن است که احتمالاً یک عامل ژنتیک یا زیستی می تواند در بروز آن دخیل باشد .
عوامل محیطی ، عاطفی و هیجانی نیز از جمله مواردی شناخته شده اند که در تشدید تیک مؤثرند ، به این شکل که افرادی که دارای تیک هستند ، در مواجهه با موقعیت های استرس زا و مشکلات اضطراب آور، پرش عصبی آنها تشدید شده و برعکس ، در مواقعی که محیط آرام است و ترس ، وحشت و نگرانی وجود ندارد این عمل به حداقل می رسد.
وظیفه اطرافیان درقبال رفتار با افرادِ دارای تیک ، بسیارمهم است . نباید به این حرکات اهمیت داد ، به روی بچه آورد و یا دائماً به وی گوشزد کرد که چرا این کار را انجام می دهد. زیرا با آگاهی یافتن فرد از این مشکل ، رفتارش روی آن متمرکز می شود و درهمین موقع است که تیک وی ،افزایش می یابد.
از عوارض و پیامدهای این عمل می توا ن به تحت الشعاع قراردادن وافت عملکرد شغلی و تحصیلی فرد ، کناره گیری از دیگران و پایین آمدن اعتماد به نفس ، به علت آگاهی ازنقص موجود در رفتار، شرم ، کمرویی ، خلق افسرده و اضطراب از قرار گرفتن در موقعیت های جمعی اشاره کرد .
شرایط خانوادگی درایجاد و تشدید تیک بسیارحائز اهمیت است و رفتار والدین با یکدیگر روی کودک تأثیر مستقیم می گذارد. حتی درمواقعی که والدین با یکدیگر قهر هستند ، این سکوت سنگین بر روی فرزندان استرس شدیدی وارد می کند که در مواردی سبب افزایش تیک، شب ادراری و لکنت زبان فرزند می شود.
از سوی دیگر تغییرات ناگهانی محل زندگی ممکن است تا مدتی روی کودک تأثیر بگذارد که این مسئله ، زود گذر و موقتی است و اصلاً جای نگرانی وجود ندارد ، بنابراین برای جلوگیری از تشدید تیک ، والدین باید از تنبیه، بازگو کردن مکرر و مسخره کردن ، اکیداً خودداری کنند.
درمان تیک
برای درمان این عارضه در درجه اول باید محیط خانواده مورد بررسی قرار گیرد و به اطرافیان باید این موضوع را گوشزد کرد که انتظارت بیش از حد و فشار آوردن روی فرد برای ترک یا کاهش این رفتارها نه تنها مفید نیست ، بلکه نتیجه ی عکس می دهد وباعث تشدید آن می شود. لازم است والدین درجریان تربیت فرزندان خود، سن و ظرفیت آنها را به دقت در نظر بگیرند و از شیوه تربیتی مبتنی برتشویق به جای تنبیه استفاده کنند. یعنی در مواقعی که کودک تیک ندارد به وی بیشتر توجه و نگاه کنند و بیشتر با او صبحت و یا او را مورد نوازش قرار دهند و برعکس در مواقعی که حالتهای تیک را از خود نشان می دهد، بی اعتنایی کنند و وانمود کنند که این حرکات او را نمی بینند .
وجود این عارضه گاهی مواقع ازچند هفته تا چند ماه به طول می انجامد ودر مواردی هم به چند سال می رسد. از جهت دیگر امکان دارد حالت پرش " گونه " پیدا کند و ازنقطه ای به نقطه دیگر منتقل شود .
پیشنهاد
به افرادی که دارای این عارضه هستند توصیه می کنیم که با توجه به غیر ارادی بودن این رفتارها ، از متمرکز شدن روی آنها پرهیز کنند و درمواردی که تیک دوام پیدا کرد حتماً به روان شناس مراجعه نمایند ، تا در جریان مشاوره و درمان قرار گیرند واحیاناً اگر روان درمانی پاسخ نداد، به درمان دارویی بپردازند .